Các thành phần của vùng nách
Đi qua vùng nách là các mạch máu, thần kinh và mạch bạch huyết lớn của chi trên. Khoang cũng chứa các phần gần của hai cơ của cánh tay, mỏm nách của vú và các tập hợp của các hạch bạch huyết, là thành phần mà dẫn lưu bạch huyết chi trên, thành ngực và vú.
Các phần gần của cơ tam đầu cánh tay và cơ quạ – cánh tay đi qua vùng nách (Bảng 6).
Cơ nhị đầu cánh tay
Cơ nhị đầu cánh tay (biceps brachii) xuất phát dưới dạng hai đầu (Hình 1):
- Đầu ngắn xuất phát từ đỉnh của mỏm quạ xương vai và đi dọc xuống qua vùng nách và vào trong cánh tay, nơi mà nó hợp với đầu dài.
- Đầu dài xuất phát dưới dạng một gân từ củ trên ổ chảo của xương vai, đi qua trên đầu xương cánh tay ở phía bên dưới bao khớp của khớp ổ chảo – xương cánh tay và đi vào trong rãnh gian củ, nơi mà nó được giữ tại vị trí bởi một dây chằng, là dây chằng cánh tay ngang, là thành phần dây chằng trải dài trên khoảng giữa các củ lớn và củ bé xương cánh tay; gân đi qua vùng nách trong rãnh gian củ và hình thành nên một bụng cơ trong phần gần của cánh tay.
Các đầu dài và đầu ngắn của cơ hợp lại ở các vùng xa của cánh tay và chủ yếu bám tận dưới dạng một gân đơn vào trong lồi củ xương quay trong cẳng tay.
Cơ nhị đầu cánh tay là cơ gấp cẳng tay mạnh ở khớp khuỷu và là một cơ sấp mạnh ở cẳng tay. Bởi vì cả hai đầu đều xuất phát từ xương vai nên cơ cũng đóng vai trò như là một cơ gấp cánh tay phụ tại khớp ổ chảo – xương cánh tay. Ngoài ra, đầu dài còn ngăn cản sự chuyển động lên trên của xương cánh tay trên ổ chảo.
Cơ nhị đầu cánh tay được chi phối thần kinh bởi thần kinh cơ-bì.
Cơ quạ – cánh tay
Cơ quạ – cánh tay (coracobrachialis), cùng với đầu ngắn của cơ nhị đầu cánh tay, xuất phát từ đỉnh của mỏm quạ (Hình 1). Nó đi dọc xuống qua vùng nách để bám tận lên một đường ráp thẳng nhỏ trên mặt trong của xương cánh tay, gần giữa thân xương cánh tay.
Cơ quạ – cánh tay gấp cánh tay ở khớp ổ chảo – xương cánh tay.
Trong vùng nách, mặt trong của cơ quạ – cánh tay được đâm xuyên bởi dây thần kinh cơ – bì, là thần kinh chi phối cho cơ và sau đó đi qua cơ để vào cánh tay.
Động mạch nách
Động mạch nách cấp máu cho các thành của vùng nách và các vùng liên quan, và tiếp tục như là một sự cấp máu chính đến các phần xa hơn của chi trên (Hình 2).
Động mạch dưới đòn trong vùng cổ trở thành động mạch nách ở bờ ngoài của xương sườn I và đi qua vùng nách, trở thành động mạch cánh tay ở bờ dưới của cơ tròn lớn.
Động mạch nách được phân chia thành ba phần bởi cơ ngực bé, thành phần cơ mà bắt chéo qua phía trước của mạch máu (Hình 2).
- Phần đầu tiên là phần gần so với cơ ngực bé.
- Phần thứ hai là phần nằm sau cơ ngực bé.
- Phần thứ ba là phần phía xa so với cơ ngực bé.
Nhìn chung, có sáu nhánh xuất phát từ động mạch nách:
- Một nhánh, là động mạch ngực trên (superior thoracic artery), xuất phát từ phần đầu tiên.
- Hai nhánh, là động mạch ngực – mỏm cùng vai (thoraco-acromial artery) và động mạch ngực ngoài (lateral thoracic artery), xuất phát từ phần thứ hai.
- Ba nhánh, là động mạch dưới vai (subscapular artery), động mạch mũ cánh tay trước (anterior circumflex humeral artery) và động mạch mũ cánh tay sau (posterior circumflex humeral artery), xuất phát từ phần thứ ba (Hình 3).
Động mạch ngực trên
Động mạch ngực trên là động mạch nhỏ và xuất phát từ mặt trước của phần đầu tiên của động mạch nách (Hình 3). Nó cấp máu cho các vùng trên của các thành nách trong và trước.
Động mạch ngực-mỏm cùng vai
Động mạch ngực-mỏm cùng vai là động mạch ngắn và xuất phát từ mặt trước của phần thứ hai của động mạch nách ngay phía sau bờ trong (bờ trên) của cơ ngực bé (Hình 3). Nó đi cong quanh bờ trên của cơ, đâm xuyên qua mạc đòn – ngực và ngay lập tức phân chia thành 4 nhánh – là các nhánh ngực, delta, đòn và mỏm cùng vai, là các mạch máu cấp máu cho thành nách trước và các vùng liên quan.
Ngoài ra, nhánh ngực đóng góp vào sự cấp máu cho vú và nhánh delta đi vào trong tam giác đòn – ngực, nơi mà nó đi kèm với tĩnh mạch đầu và cấp máu cho các cấu trúc lân cận.
Động mạch ngực ngoài
Động mạch ngực ngoài xuất phát từ mặt trước của phần thứ hai của động mạch nách, ở phía sau bờ ngoài (bờ dưới) của cơ ngực bé (Hình 3). Nó đi theo bờ của cơ đến thành ngực và cấp máu cho các thành trong và trước của vùng nách. Ở phụ nữ, các nhánh đi ra từ quanh bờ dưới của cơ ngực lớn và đóng góp vào sự cấp máu của vú.
Động mạch dưới vai
Động mạch dưới vai là nhánh lớn nhất của động mạch nách và là sự cấp máu chính đến thành sau của vùng nách (Hình 3). Nó cũng tham gia vào sự cấp máu của vùng vai sau.
Động mạch dưới vai xuất phát từ mặt sau của phần thứ ba của động mạch nách, đi theo bờ dưới của cơ dưới vai trong một khoảng ngắn, và sau đó, phân chia thành hai nhánh tận cùng, là động mạch mũ vai (circumflex scapular artery) và động mạch ngực lưng (thoracodorsal artery).
- Động mạch mũ vai đi qua khoảng (lỗ) tam giác giữa cơ dưới vai, cơ tròn lớn và đầu dài của cơ tam đầu cánh tay. Ở phía sau, nó đi ở phía dưới, hoặc đâm xuyên qua, nguyên ủy của cơ tròn bé để đi vào trong hố dưới gai. Nó thông nối với động mạch trên vai và nhánh sâu (động mạch vai sau [dorsal scapular artery]) của động mạch cổ ngang, bằng cách đó, đóng góp vào hệ thống thông nối của mạch máu quanh xương vai.
- Động mạch ngực lưng gần như đi theo bờ ngoài của xương vai đến góc dưới. Nó đóng góp vào sự cấp máu của các thành sau và thành trong của vùng nách.
Động mạch mũ cánh tay trước
Động mạch mũ cánh tay trước (anterior circumflex humeral artery) là động mạch nhỏ so với động mạch mũ cánh tay sau và xuất phát từ mặt ngoài của phần thứ ba của động mạch nách (Hình 3). Nó đi trước cổ phẫu thuật xương cánh tay và thông nối với động mạch mũ cánh tay sau.
Động mạch mũ cánh tay trước cung cấp các nhánh đến các mô xung quanh, mà bao gồm cả khớp ổ chảo – xương cánh tay và đầu xương cánh tay.
Động mạch mũ cánh tay sau
Động mạch mũ cánh tay sau (posterior circumflex humeral artery) xuất phát từ mặt ngoài của phần thứ ba của động mạch nách ngày sau gốc của động mạch mũ cánh tay trước (Hình 3). Cùng với thần kinh nách, nó rời khỏi vùng nách bằng cách đi qua lỗ (khoảng) tứ giác giữa cơ tròn lớn, cơ tròn bé, đầu dài của cơ tam đầu cánh tay và cổ phẫu thuật xương cánh tay.
Động mạch mũ cánh tay sau vòng quanh cổ phẫu thuật xương cánh tay và cấp máu cho các cơ xung quanh và khớp ổ chảo – xương cánh tay. Nó thông nối với động mạch mũ cánh tay trước và với các nhánh từ các động mạch cánh tay sâu, trên vai và ngực – mỏm cùng vai.
Tĩnh mạch nách
Tĩnh mạch nách bắt đầu ở mức bờ dưới cơ tròn lớn và là sự liên tục của tĩnh mạch nền (Hình 4), là tĩnh mạch nông mà thoát máu mặt sau-trong của bàn tay và cẳng tay và đâm xuyên qua mạc sâu ở giữa cánh tay.
Tĩnh mạch nách đi qua vùng nách ở phía trong và phía trước động mạch nách và trở thành tĩnh mạch dưới đòn khi mạch máu băng qua bờ ngoài của xương sườn I ở khe nách. Các phụ lưu của tĩnh mạch nách thường đi theo các nhánh của động mạch nách. Các phụ lưu khác bao gồm các tĩnh mạch cánh tay mà đi theo động mạch cánh tay và tĩnh mạch đầu.
Tĩnh mạch đầu là một tĩnh mạch nông mà thoát máu của các phần ngoài và sau của bàn tay, cẳng tay và cánh tay. Trong vùng vai, nó đi vào trong một khe tam giác ngược (tam giác đòn – ngực) giữa cơ delta, cơ ngực lớn và xương đòn. Trong phần trên của tam giác đòn – ngực, tĩnh mạch đầu đi sâu dưới đầu đòn của cơ ngực lớn và đâm xuyên qua mạc đòn – ngực để hợp với tĩnh mạch nách. Nhiều bệnh nhân mất máu hoặc dịch nguy cấp mà cần phải bổ sung dịch. Thiết lập đường truyền đối với các tĩnh mạch ngoại vi là cần thiết để bù dịch. Các vị trí thường được sử dụng để thiết lập đường truyền tĩnh mạch là tĩnh mạch đầu trong bàn tay hay các tĩnh mạch mà nằm trong các mô nông của hố trụ.
Các bạn xem bài viết mới trên Facebook tại đây nhé: https://www.facebook.com/profile.php?id=61550892771585
Các bạn có thể xem bài viết trước tại đây nhé: https://docsachxyz.com/giai-phau-vung-chi-tren-vung-nach-phan-1/
Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết. Hẹn gặp lại các bạn trong các bài viết tiếp theo nhé !!!
