Các động mạch và các tĩnh mạch
Động mạch cánh tay
Động mạch chính của cánh tay, là động mạch cánh tay (brachial artery), được tìm thấy trong khoang cánh tay trước (Hình 1A). Bắt đầu như là một sự liên tục của động mạch nách ở bờ dưới của cơ tròn lớn, nó tận cùng ở ngay phía dưới khớp khuỷu, nơi mà nó phân chia thành các động mạch quay và trụ.
Trong phần gần của cánh tay, nó nằm trên mặt trong. Trong phần xa cánh tay, nó đi ra phía ngoài để nằm ở một vị trí ở chính giữa giữa mỏm trên lồi cầu ngoài và mỏm trên lồi cầu trong của xương cánh tay. Nó băng qua phía trước khớp khuỷu, nơi mà nó nằm ngay phía trong của gân cơ nhị đầu cánh tay. Động mạch cánh tay có thể sờ được dọc theo đường đi của nó. Trong các vùng gần, nó có thể được đè lên mặt trong của xương cánh tay.
Các nhánh của động mạch này trong cánh tay bao gồm các nhánh mà đến các cơ lân cận và hai mạch máu bên trụ, là các mạch máu mà đóng góp vào một mạng lưới các động mạch quanh khớp khuỷu (Hình 1B). Các nhánh khác là động mạch cánh tay sâu và các động mạch nuôi đến xương cánh tay, là các mạch máu mà đi qua một lỗ trên mặt trước-trong của thân xương cánh tay.
Động mạch cánh tay sâu
Động mạch cánh tay sâu (profunda brachii artery), nhánh lớn nhất của động mạch cánh tay, đi vào trong và cấp máu cho khoang cánh tay sau (Hình 1A, B). Nó đi vào trong khoang sau với thần kinh quay và cùng với nhau chúng đi qua lỗ tam giác mà được hình thành bởi thân xương cánh tay, bờ dưới của cơ tròn lớn và bờ ngoài của đầu dài cơ tam đầu. Chúng sau đó đi dọc theo rãnh quay trên mặt sau của xương cánh tay, sâu dưới đầu ngoài của cơ tam đầu cánh tay.
Các nhánh của nó cấp máu cho các cơ lân cận và thông nối với động mạch mũ cánh tay sau. Động mạch tận cùng dưới dạng hai mạch máu bên (collateral vessels), là các mạch máu đóng góp vào mạng lưới các động mạch thông nối quanh khớp khuỷu (Hình 1B).
Các tĩnh mạch
Cặp tĩnh mạch cánh tay (paired brachial veins) đi dọc theo các phía trong và ngoài của động mạch có tên tương tự, nhận các phụ lưu mà đi kèm theo các nhánh của động mạch (Hình 2).
Ngoài các tĩnh mạch sâu này, hai tĩnh mạch dưới da lớn, là tĩnh mạch nền và tĩnh mạch đầu, thì nằm trong cánh tay.
Tĩnh mạch nền đi thẳng đứng trong nửa xa của cánh tay, xuyên qua mạc sâu để nằm ở một vị trí phía trong của động mạch cánh tay và sau đó trở thành tĩnh mạch nách ở bờ dưới của cơ tròn lớn. Các tĩnh mạch cánh tay hợp với tĩnh mạch nền hoặc tĩnh mạch nách.
Tĩnh mạch đầu đi lên phía trên trên phía trước-ngoài của cánh tay và qua thành trước của nách để đến tĩnh mạch nách.
Các dây thần kinh
Dây thần kinh cơ-bì (musculocutaneous nerve)
Dây thần kinh cơ-bì rời vùng nách và đi vào trong cánh tay bằng cách đi qua cơ quạ-cánh tay (Hình 3). Nó đi chéo xuống dưới theo cánh tay trong mặt phẳng giữa cơ nhị đầu cánh tay và cơ cánh tay. Sau khi cho ra các nhánh vận động trong cánh tay, nó ló ra ở phía bên ngoài gân cơ nhị đầu cánh tay tại khuỷu tay, xuyên qua mạc sâu và tiếp tục dưới dạng dây thần kinh bì ngoài của cẳng tay (lateral cutaneous nerve of the forearm).
Dây thần kinh cơ-bì cung cấp:
- Sự chi phối vận động đến tất cả các cơ trong khoang cánh tay trước.
- Sự chi phối cảm giác đến da trên mặt ngoài của cẳng tay.
Dây thần kinh giữa (median nerve)
Dây thần kinh giữa đi vào trong cánh tay từ vùng nách ở bờ dưới của cơ tròn lớn (Hình 3). Nó đi dọc xuống theo mặt trong của cánh tay trong khoang cánh tay trước và liên quan với động mạch cánh tay trên suốt chặng đi của nó.
- Trong các vùng gần, dây thần kinh giữa thì nằm ngay bên ngoài động mạch cánh tay.
- Trong các vùng xa hơn, dây thần kinh giữa bắt chéo vào phía bên trong của động mạch cánh tay và nằm phía trước khớp khuỷu.
Dây thần kinh giữa không có các nhánh lớn nào trong cánh tay, nhưng có một nhánh đến một trong các cơ của cẳng tay, là cơ sấp tròn, có thể xuất phát từ dây thần kinh ở ngay phía gần của khớp khuỷu.
Dây thần kinh trụ (ulnar nerve)
Dây thần kinh trụ đi vào trong cánh tay cùng với dây thần kinh giữa và động mạch nách (Hình 3). Nó đi qua các vùng gần ở phía trong của động mạch nách. Ở giữa cánh tay, dây thần kinh trụ đâm xuyên qua vách gian cơ trong và đi vào trong khoang sau nơi mà nó nằm phía trước của đầu trong cơ tam đầu cánh tay. Nó đi phía sau mỏm trên lồi cầu trong của xương cánh tay và sau đó vào trong khoang cẳng tay trước.
Dây thần kinh trụ không có các nhánh lớn trong cánh tay.
Dây thần kinh quay (radial nerve)
Dây thần kinh quay xuất phát từ bó sau của đám rối cánh tay và đi vào trong cánh tay bằng cách đi qua bờ dưới của cơ tròn lớn (Hình 4). Khi nó đi vào trong cánh tay, nó nằm phía sau động mạch cánh tay. Được kèm theo bởi động mạch cánh tay sâu, thần kinh quay đi vào trong khoang cánh tay sau bằng cách đi qua lỗ tam giác.
Khi thần kinh quay đi chéo, từ phía trong ra phía ngoài, qua khoang cánh tay sau, nó nằm trong rãnh quay một cách trực tiếp trên xương. Ở phía bên ngoài của cánh tay, nó đi ra phía trước qua vách gian cơ ngoài và đi vào trong khoang cánh tay trước, nơi mà nó nằm giữa cơ cánh tay và một cơ của khoang cẳng tay sau – cơ cánh tay-quay, là thành phần cơ bám vào mào trên mỏm trên lồi cầu ngoài của xương cánh tay. Dây thần kinh quay đi vào trong cẳng tay ở phía trước mỏm trên lồi cầu ngoài của xương cánh tay, ngay sâu bên dưới cơ cánh tay-quay.
Trong cánh tay, dây thần kinh quay có các nhánh cơ và nhánh bì (Hình 4).
- Các nhánh cơ bao gồm các nhánh đến cơ tam đầu cánh tay, cơ cánh tay-quay và cơ duỗi cổ tay quay dài. Ngoài ra, dây thần kinh quay đóng góp vào sự chi phối thần kinh của phần ngoài của cơ cánh tay. Một trong số các nhánh đến đầu trong của cơ tam đầu cánh tay xuất phát trước sự đi vào trong khoang sau của dây thần kinh quay và đi thẳng xuống theo cánh tay trong mối liên hệ với thần kinh trụ.
- Các nhánh bì của thần kinh quay mà xuất phát trong khoang cánh tay sau là thần kinh bì ngoài dưới của cánh tay (inferior lateral cutaneous nerve of the arm) và thần kinh bì sau của cẳng tay (posterior cutaneous nerve of the forearm), cả hai nhánh đều xuyên qua đầu ngoài của cơ tam đầu cánh tay và phủ trên mạc sâu để nằm dưới da.
Các bạn có thể xem bài viết mới trên Facebook tại đây nhé: https://www.facebook.com/profile.php?id=61550892771585
Các bạn có thể xem bài viết trước tại đây nhé: https://docsachxyz.com/giai-phau-vung-chi-tren-canh-tay-phan-1/
Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết. Hẹn gặp lại các bạn trong các bài viết tiếp theo nhé !!!
